Kernbegrippen

Mantelzorg

De mantelzorger is iemand die meer dan gebruikelijke zorg opneemt voor een persoon uit zijn directe omgeving, omwille van de specifieke noden van deze persoon. Hij of zij heeft een persoonlijke band met deze persoon als familielid of kennis. De frequentie, intensiteit en aard van de geboden hulp kan verschillend zijn, maar er is in principe sprake van een dagelijkse beschikbaarheid, een verantwoordelijkheid voor (een deel van) de zorg en het effectief opnemen van zorgtaken.

Gebruikelijke zorg

Gebruikelijke zorg is de normale, dagelijkse zorg die partners, ouders, inwonende kinderen of andere huisgenoten geacht worden elkaar onderling te bieden (Centrum Indicatiestelling Zorg, 2012).

Beperking

Beperking wordt in dit onderzoek ruim opgevat, meer bepaald zoals omschreven in het International Classification of Functioning, Disability and Health -model (WHO, 2001): “moeilijkheden die iemand heeft met het uitvoeren van activiteiten”. Mensen ervaren een beperking in hun activiteiten en dat kan op verschillende levensdomeinen. Handicap verwijst op zijn beurt naar “problemen in participatie” door een beperking. Het lichamelijke functioneren (cf. de term ‘stoornis’) wordt door een meer interactieve benadering van beperking minder doorslaggevend om de ondersteuning te differentiëren. Ook mensen met een chronische ziekte of lichamelijke ouderdomsproblemen kunnen in dit kader een beperking en een handicap hebben.

Zorg en ondersteuning

De termen ‘zorg’ en ‘ondersteuning’ worden in deze handleiding als equivalent gebruikt. De zorgtaak van de mantelzorger omvat niet enkel het bieden van lichamelijke zorg. Onder zorg worden verschillende vormen van ondersteuning verstaan. Een mantelzorger biedt niet enkel verzorging, hij is eveneens een steunfiguur op verschillende domeinen van kwaliteit van bestaan.

Sociaal netwerk

Onder sociaal netwerk verstaan we een geheel van relaties tussen de persoon met een beperking en mensen die zeer dicht bij hem staan of die in meer of mindere mate een band met hem hebben en betekenisvol zijn voor hem (Hendrix, 2001). Het betreft meestal gezins- of familieleden, een partner, vrienden, buren, leeftijdgenoten, collega’s, vrijwilligers, … Het zijn steeds mensen die zich betrokken voelen bij de persoon met een beperking en zich willen engageren in het mee helpen realiseren van zijn levensproject.